少小离家老大回，乡音无改鬓毛催。今年清明时节，我回到几十年来极少回去的老家——桂中一个叫板弄丛的壮族山村。

　　板弄丛是壮语，板即村，弄为林，丛指松树，合起来为村林松树，壮语语序与汉语比较为倒装句，标准的汉语应为“松树林村”。

　　我们村叫板弄丛，可能与村旁有一座长满松树的山有关。

　　板弄丛离街很近，翻过松林山就到圩上。松林山不高也不大，大人步行几分钟就翻过山岭。可是我小时候总感觉这座山岭又高又大。40多年前，我在村里读小学。那时发生了两件与松林山有关的事情，这两件往事像梦魇一般，缠绕了我几十年。

　　第一件事是我走过松林山时怕鬼。那个年代，村里老死病死的人全抬到松林山去埋葬，我们一群娃仔夜里去公社（乡）看电影时，经过满布坟冢的松林山都怕得要死。

　　小伙伴们都怕鬼，我便想出了一个好办法：大伙儿站成一排，肩并肩，手挽手，像阅兵队伍一样喊口令“一二一”齐步走过坟山。

　　大伙儿约定好了，可是列队时不准我加入，因为我是地主仔。那个年代地主仔命贱，活该落单被鬼捉去。于是排成行的队伍走在前面，我别无选择地跟后。走着走着，不知哪个胆小鬼尖叫一声“妈呀，鬼来了”，顿时人人撒手逃命，个个跑得魂飞魄散，有的跑得过快摔倒划破了膝盖，有的跑得尿湿裤裆还浑然不觉……

　　第二件事是我走过松林山时怕人。娃仔怕鬼情有可原，怕人就奇怪了。当年，我刚读小学，每天上学要经过松林山，还要遇见村里的同学。那个特殊的年代，我是地主仔，同学们是贫下中农子女，他们就有特权敲我的头。何谓敲头？这个词汇在壮语中很形象，用汉语难以描述，只能大意解释为：握拳头，掌心向上，再伸长中指和食指指节，以指节敲人头骨。这般敲头，不仅击打声“嘎巴”脆响，被敲者脑瓜还特疼，我脑门上经常被敲得鼓起一个个包……为了避免被敲头，我等他们去了学校，才悄悄地去上学。冷不防躲在松林里的他们冲出来就是一阵狠敲，一面敲还一面喊“敲死地主仔，就当敲死一条狗！”我疼得哇哇直叫，一边哭一边在心里哀嚎：我一个小小娃仔为何命运这样悲惨？我要走过这片树林去上学比登天还难啊！

　　幸亏不久后我跟随父母迁到另一个县生活，否则说不定哪天要被敲成精神病患者……

　　今年清明时节，我回老家拜山。如今，已找不到板？丛当年的影子：孩童时我眼里的松林山高而大，眼下我看却矮而小。当年满坡尽是坟冢，如今一栋栋新楼拔地而起，坟墓已不见了踪影。过去岭上长满松树，夜里经过阴森森的让小孩怕鬼，如今夜晚村里村外电灯亮堂堂，哪还有什么鬼可怕的。

　　那天，我碰见那个儿时敲我脑瓜最狠的人。他见到我就阴阳怪气地唠叨：“你们在外面找得吃，都不回乡来，忘本了。要是你们也在家做工，肯定也像我一样房子塌了没钱修。”

　　我才赖得应他，我只是心里明白：那个任性敲地主仔脑壳的时代，过去了。

　　mbanj ndoengcoengz

　　mbanj gou heuhguh mbanj- ndoengcoengz。 henz mbanj gou miz aen ndoi he， aen ndoi neix gaxgonq miz haujlai faexcoengz， gou cai dwg aenvih aen ndoi neix miz faexcoengz lai， mbanj gou cij heuhguh mbanjndoengcoengz。

　　mbanj gou gig gyawj gwnz haw， gvaq ndoengcoengz bae couh daengz haw lo。

　　mbouj sang youh mbouj hung， bouxlaux byaij geij faen cung couh gvaq ndaej ndoi bae。 hoeng gou seiziq cungj roxnyinh aen ndoi neix youh sang youh hung。

　　40 geij bi gaxgonq， gou youq mbanjranz doeg siujyoz。 seizhaenx fatseng gvaq song gienh saeh caeuq ndoengcoengz mizgven， song gienh saeh neix gou baenz seiqvunz siengj lumz cungj lumz mbouj ndaej。

　　gienh saeh daih’it dwg gou byaij gvaq ndoengcoengz lau fangz lai。 seizhaenx， vunzmbanj laux dai bingh dai le cungj ram bae ndoengcoengz moek， byaij gvaq ndoengcoengz aeu ginggvaq henz haujlai aen moh。 youq nienzdaih haenx caengz miz densi， cijmiz denyingj， yawj denyingj aeu bae daengz gunghse (seizneix heuhguh yangh) cij miz， lwgnyez bi daengz byai ndaej yawj song sam ciengz denyingj couh riu myaiz doek lo。

　　bang lwgnyez dou cungj maij yawj denyingj， haemhlawz gunghse cuengq denyingj dou cungj aeu bae yawj。 bae yawj denyingj couh aeu byaij gvaq ndoengcoengz， baezlawz byaij gvaq ndoengcoengz dou cungj lau yaek dai， dingq bouxlaux gangjgoj naeuz gizlawz miz moh lai， gizhaenx couh miz fangz。 lwgnyez cungj lau fangz， lau fangz youh siengj bae yawj denyingj， baenzlawz guh ne？

　　gou siengj ok aen banhfap daeuj， aeu gyoengq doengzdoih yienghneix gvaq ndoengcoengz： caezgya ndwn baenz baiz， mbaq nem mbaq， fwngz gaem fwngz， yienghneix ndwn baenz baiz le， caiq lumj gaijfangginh heuh “yij wz yij” doengzbouh byaij， bouxlawz cungj mbouj ndaej byaij gonq， hix mbouj hawj bouxlawz doeklaeng， yienghneix couhsuenq miz fangz okdaeuj hix mbouj rox gaeb bouxlawz ndei lo。

　　caezgya yienghneix gangj ndei lo， hoeng yaek daengz ndoengcoengz， gyoengq doengzdoih youh mbouj hawj gou haeuj doih bae， aeu gou gag gaen baihlaeng。

　　vihmaz yienghneix ne？ aenvih gyoengqde naeuz gou dwg lwglan dicuj， lwglan dicuj mingh cienh deng fangz gaeb bae suenq lo。

　　dicuj dwg vunz maz？ lwglan dicuj vihmaz mingh cienh？ daengz laeng gou cij lwnh mwngz dingq。

　　yienghneix gyoengqde fwngz gaem maenh fwngz， guh baenz baiz byaij gonq， gou deng gaen baihlaeng， lumjnaeuz miz duzfangz homh daengz gumq gou lo， hoeng gou youh mbouj gamj buet bae gonq。 caezgya byaij daengz ndoengcoengz le， mbouj rox dwg duz lawz heuh sing ndeu “meh ha， fangz homh daeuj lo”， sikhaek couh miz vunz lot fwngz okdaeuj gag buet bae gonq， seizneix gyoengqde bouxboux cungj gag deuzmingh， boux- boux cungj buet ndaej mingh cungj mbouj aeu， miz saek boux buet vaiq lai deng laemx daengz gyaeujhoq naeng lot bae， lij miz saek boux buet daengz nyouh conh cungj mbouj rox， daengz seiz yawj denyingj le haeugyaq lai deng vunz gangj le cij rox swhgeij nyouh dumz vaqdinj lo……

　　gienh saeh daihngeih dwg gou byaij gvaq ndoengcoengz lau vunz lai。 seizhaenx ranz gou dwg ranz dicuj， gou dwg lwglan dicuj。 dicuj dwg vunz maz？ bouxcoz seizneix cungj mbouj rox lo。 hoeng youq seizdaih haenx， dicuj couhdwg vunzvaih vunzcienh， bouxlawz dwg dicuj couh aeu deng vunz haep deng vunz dub， lwglan dicuj cungj deng vunz gvaek gyaeuj。 seiz- haenx gou ngamq doeg siujyoz， doengxngoenz hwnjhag aeu byaij gvaq ndoengcoengz， byaij gvaq ndoeng- coengz gingciengz bungz daengz gyoengq doengzhag ndaw mbanj。 aenvih gou dwg lwglan dicuj， gyoengqde dwg lwglan binzya cungh- nungz， gyoengqde couh aeu gvaek gyaeuj gou， itmienh gvaek lij itmienh heuh “gvaek dai lwglan dicuj bae， gvaek dai de dangq dwg duzma dai！” miz saekseiz gvaek gyaeuj gou gvaek daengz lwgfwngz manh le， saek boux lij ndaq naeuz “meh mwngz gai maih！ aen gyaeuj lwglan dicuj geng lai ha， gip aen rinhat daeuj dub de， yawj gyaeuj de geng gvaq rinhat lwi！” gizsaed， gyaeuj gou di ndeu cungj mbouj geng， gou deng gyoengqde gvaek lai le， gingciengz gyaeuj foeg gyaeuj ngunh， deng gvaek in lai gou couh itmienh daej itmienh deuz dauq- ma， gyoengqde cungj homh gaen- laeng…… caj daengz gyoengqde bae hagdangz le， gou cij laeglemx caiq bae hagdangz， hoeng siengj mbouj daengz gyoengqde lij ndoj youq ndoeng- coengz， gou youh deng gyoengqde gvaek gyaeuj， gyoengqde gvaek daengz lwgfwngz cungj in bae， gou deng gvaek gyaeuj in lai youh daejnga’nga…… seizhaenx， gou gingciengz you gvaq ngoenz， ngoenzngoenz deng gvaek gyaeuj， aeu gvaek daengz seizlawz cij liux？ gou boux lwgnyez iqiq vihmaz mingh hoj baenz yienghneix？ gou byaij gvaq ndoengcoengz bae doegsaw couh lumj byaij hwnj mbwn yiengh- haenx nanz ha……

　　gij saeh neix gvaqbae geijcib bi lo， daengz seizneix gou miz saek- haemh fangzhwnzloq aen gyaeuj lij dumz hanh liux。 caeklaiq doeklaeng gou gaen bohmeh bae lingh aen yienh gvaq saedceij， mboujnex caen gangj mbouj dingh ngoenzlawz deng bang lwg haenx gvaek huk gvaek dai bae。

　　daengz gizwnq le gou caiq mbouj deng vunz gvaek lo， gou gaen bohmeh bae aen mbanj haenx dwg mbanj yauzcuz， gyoengq lwgnyez bouxyauz cungj caeuq gou guhdoih guhcaemz， cungj mbouj miz lwg lawz gvaek vunz。 gou lwnh gyoengq doengzdoih naeuz seizgonq youq ndaw mbanj baenzlawz deng gvaek， hoeng gou gangj bae gangj dauq gyoengqde cungj dingq mbouj rox。 gijmaz heuhguh “gvaek” ne？ sawgun ndawde mbouj miz aen cih neix， aeu vahyauz youh gangj mbouj cingcuj。 doeklaeng， gou son gyoengq- de aeu lwgfwngz gvaek swhgeij gyoengqde cij heuh naeuz：“meh ha， deng gvaek baenzneix in ha！ vunz sou baenzlawz roengz ndaej fwngz nw？ dou bouxyauz mbouj miz aen cih ‘gvaek’， dou cungj mbouj miz vunz gvaek lwgnyez。 danghnaeuz miz duz lawz gvaek lwgnyez， de mbouj dwg fatbag couhdwg ra dai， vunzmbanj mbouj dub dai de cij gvaiq lo。”

　　bineix cingmingz， gou ma ranz- mbanj guh cingmingz。 seizneix， ndoengcoengz bienq yiengh seuq lo： gaxgonq gou lij iq roxnyinh ndoeng- coengz youh hung youh sang， seizneix gou baenz bouxlaux le yawj ndoeng- coengz youh iq youh daemq。 gaxgonq ndoengcoengz dauqcawq moek miz moh， seizneix dauqcawq hwnq ranz moq， moh cungj mbouj raen lo。 banhaemh dauqcawq dienhdaeng ronghsag， lwgnyez gvaq ndoeng neix lij miz maz fangz lau dem？ gaxgonq gwnz ndoi dauqcawq miz faexcoengz， seizneix ra go faexcoengz lumj goekga lwgnyez hung cungj nanz。

　　ngoenzhaenx， gou bungz raen boux seiziq gvaek gou ceiq doeg haenx。 de raen gou le yienghneix gangj：“sou okbae ra ndaej gwn lo。 danghnaeuz sou hix youq ndaw mbanj， haengjdingh lumj gou yiengh- neix ranz lak mbouj miz cienz coih， ndang baenzbingh mbouj miz cienz yw。”

　　gou gik caeuq de gangj lai， hoeng ndawsim gou gag mingzbeg： seizgonq goeng gou gaenx guh hong ra ndaej gwn， couh deng veh guh dicuj， goeng de gik dai ranz de hoj lai couhdwg binzya cunghnungz。

　　seizneix ranz gou youh beij ranz de gvaq ndaej ndei， hoeng seizneix ranz gou gaenq mbouj dwg ranz dicuj， ranz de hix mbouj dwg ranz binzya cunghnungz lo。 seizneix danghnaeuz lwg de youh daeuj gvaek gyaeuj lwg gou， gou haengjdingh mbouj lumj gaxgonq unqnyieg lo， couhsuenq mbouj aeu fagfouj daeuj bag gyaeuj lwg de guh song buenq bae， hix miz banhfap hawj de ak mbouj ndaej。 aenvih lwgnyez 3 bi cungj rox， seizneix dwg seizdaih gangj faplwd， bouxlawz luenh gvaek vunz， cijaeu daj dienhvah bauqgingj， gingjcaz couh daeuj guenj lo。

　　seizdaih gvaek gyaeuj lwglan dicuj haenx， caen gvaqbae lo。